کنترل خیز تیرها تحت اثر بارهای بهره برداری:

برای اینکه یک سازه مقصودی را که از آن انتظار می رود برآورده سازد, باید:

1-    ایمن.

2-    خدمت پذیر.

باشد. سازه ای را ایمن می گویند که بتواند بارهای وارد بر آن را با حاشیة اطمینان کافی بدون ایجاد خرابی در هیچ یک از نقاطش, حمل نماید. خدمت پذیری سازه بدین معناست که تغییرشکل و سایر عوامل(از قبیل عرض حداکثر ترک و غیره)  تحت بارهای خدمت از مقدار مجاز تجاوز نکند. تغییرشکل زیاد عوامل نامطلوب زیر را باعث می شود:

1-    آسیب رساندن به نازک کاریها, در و پنجره و تزئینات داخلی ساختمان.

2-    لرزش زیاد که باعث پریشانی خاطر استفاده کنندگان می گردد.

3-  ارتعاش تحت تاثیر حرکات و دورانهای ماشین آلات که نتیجة آن هم از دقت و تنطیم خارج شدن ماشین آلات و هم بلااستفاده ماندن ساختمان است.

بنابراین لازم است که تغییرشکلهای ناشی از بارهای خارجی و سایر عوامل در سازة بتن مسلح با دقت کافی قابل محاسبه و پیش بینی باشد.

تغییرشکل موردنظر در یک سازه آن تغییرشکلهایی هستند که تحت بارهای خدمت بوجود می آیند. در حالت خدمت, سازه تمام بار مرده(شامل وزن خود سازه) و قسمت یا تمام بار زندة محاسباتی را بطور دائم تحمل می نماید. قسمتی از بار زنده بطور غیردائمی و بطور لحظه ای بر سازه وارد می گردد. ضرایب ایمنی بکار رفته در هنگام طراحی, باعث می شود که تنشf_s   فولاد و f_c بتن تحت بار خدمت(بدون ضریب) در محدودة الاستیک خطی قرار داشته باشد. به همین علت تغییرشکلهایی که بلافاصله بعد از وارد آمدن بار در سازه به وجود می آیند و تغییرشکلهای آنی نامیده می شوند با استفاده از روشهای موجود بر مبنای رفتار الاستیک سازه قابل محاسبه می باشند.

علاوه بر تغییرشکلهای آنی به واسطة بعضی خواص بتن نظیر خزش و افت, تغییرشکلهای دیگری به علت تاثیر درازمدت بار در سازة بتن مسلح ایجاد می شود. با گذشت زمان از شدت افزایش تغییرشکل کاسته می شود تا آنکه پس از گذشت چند سال, تغییرشکل به مقدار ثابتی می رسد که به تغییرشکل درازمدت معروف است و گاهی تا چند برابر تغییرشکل آنی می رسد.

چون تیرهای این ساختمان دیوارهای غیرسازه ای و پارتیشنها را نگهداری می کنند, بطوریکه افتادگی زیاد باعث ایجاد خساراتی در این اعضا می شود, بنابراین محاسبة دقیق افتادگی در تیرهای این سازه الزامی است.

¤ نویسنده:قدرتی